Cefndir: Mae Ysgogiad Magnetig Trawsgreuanol Ailadroddus (rTMS) yn fath o dechnoleg y gellir ei defnyddio mewn triniaeth ar gyfer cyflyrau seiciatrig. Mae rTMS yn cynnwys cyswllt rhwng y ddyfais a phen y claf ac mae’n defnyddio anwythiad electromagnetig i ysgogi rhannau o’r ymennydd. Dangoswyd mewn astudiaethau clinigol bod hyn yn effeithiol. Nid yw’r dechnoleg hon yn ymwthiol, mae ysgogi’r ymennydd yn digwydd drwy’r penglog felly nid oes angen i’r claf fod o dan anesthetig. Yn dilyn triniaeth, gall claf yrru ei hun adref.
Mae Magstim®, cwmni o Gymru sy’n cynhyrchu technoleg rTMS, wedi benthyg un o’u dyfeisiau i Fwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda (BIPHD), ar gyfer gwerthusiad yn y gwasanaeth iechyd meddwl i oedolion yn Ysbyty Glangwili (YGG). Cynhaliwyd y gwerthusiad hwn dros gyfnod o dri mis a daeth i ben ddiwedd mis Ebrill 2022. Y rhesymeg y tu ôl i’r gwerthusiad hwn oedd bod ymchwil a gyhoeddwyd yn dangos bod rTMS yn ddiogel ac yn effeithiol, ond mae angen mwy o waith o ran pa mor gost-effeithiol ydyw a’r gallu i’w gyflwyno ar raddfa fwy o fewn y GIG. Nid yw’r dechnoleg hon yn cael ei defnyddio’n glinigol ar hyn o bryd mewn unrhyw fwrdd iechyd GIG yng Nghymru.
Nod y gwerthusiad hwn oedd deall y ffactorau a allai fod yn bwysig i sefydliadau sy’n ystyried a ddylid mabwysiadu rTMS ai peidio a hefyd archwilio’r posibilrwydd o gyflwyno technoleg rTMS yn genedlaethol yng Nghymru. Fel rhan o’r gwerthusiad, gwahoddwyd 10 claf ag iselder sy’n gwrthsefyll cyffuriau i dderbyn 30 o driniaethau o rTMS, bob un yn para 37 munud yr un dros gyfnod o 6 wythnos.
Fel rhan o’r gwerthusiad, gofynnwyd dau gwestiwn:
- A ellir gweithredu rTMS yn ddiogel ac yn gyflym fel gwasanaeth o fewn GIG Cymru?
- A yw’n dderbyniol i gleifion a staff?
Canlyniadau: Cwblhaodd 10 o gleifion a oedd yn rhan o’r gwerthusiad yr holl driniaethau. Gwelwyd newidiadau cadarnhaol yn y rhan fwyaf o’r cleifion a nodwyd y newidiadau hyn yn y sgoriau clinigol a gan y cleifion eu hunain neu aelodau o’r teulu. Mae angen mwy o ddata ynghylch effeithiolrwydd clinigol hirdymor ac i asesu a yw costau’n cael eu harbed mewn meysydd eraill. Byddai dadansoddiad economaidd a phrosiectau ymchwil i gymwysiadau ychwanegol o rTMS yn helpu i gyfiawnhau costau’r ddyfais a chynnal gwasanaeth o’r fath.
Mynegodd y rhai a oedd wedi bod trwy driniaethau therapi electrogynhyrfol (ECT) yn flaenorol, sy’n fath ymwthiol o therapi sy’n gofyn am anesthesia, fod rTMS yn llawer mwy ffafriol. Roedd y rhan fwyaf o gleifion yn parhau i fod yn obeithiol am driniaethau drwy gydol y gwerthusiad ac yn parhau i fod yn obeithiol ac yn gadarnhaol tuag at ddiwedd y triniaethau hyd yn oed os nad oeddent yn sylwi ar y gwelliannau hyn ynddyn nhw eu hunain. Mae’n debygol bod y sylw a’r gofal mawr y cawson nhw gan y tîm clinigol wedi bod chwarae rhan fawr yn yr adborth cadarnhaol a gafwyd gan gleifion.
Teimlodd y rhan fwyaf o gleifion flinder yn dilyn y triniaethau, a theimlodd sawl un rywfaint o boen neu symudiadau anrheoledig. Ychydig o gleifion yn unig fu â phroblemau yn rheolaidd wrth fynychu’r apwyntiadau, ac roedd y rhai yr effeithiwyd arnynt fwyaf gan amlder/cyfanswm y triniaethau mewn cyflogaeth amser llawn. Fodd bynnag, er gwaethaf unrhyw anesmwythyd neu anghyfleustra a achoswyd, cwblhaodd pob claf ei driniaeth a dim ond nifer bach o driniaethau unigol a gollwyd.
Roedd gan y staff a oedd mewn cysylltiad uniongyrchol â’r cleifion yn ystod triniaethau agweddau cadarnhaol tuag at y ddyfais a’i photensial clinigol. Roedd gan staff ddiddordeb mewn defnyddio’r dechnoleg ar gyfer ymchwil pellach i bennu effeithiolrwydd protocolau eraill i leihau hyd y driniaeth a’i phrofi ar gyflyrau neu symptomau eraill.
Ar hyn o bryd, y camau nesaf yn dilyn y gwerthusiad hwn yw dadansoddiad economaidd cadarn a datblygiad achosion busnes sy’n cael eu datblygu ar hyn o bryd gan Hwb Gwyddorau Bywyd Cymru (LSHW). Os yw’r achos busnes yn dangos budd cost posibl i’r bwrdd iechyd, bydd hyn yn cefnogi ymchwil pellach gyda dyfeisiau rTMS ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr. Mae archwilio ymwybyddiaeth glinigol a’r angen am y dechnoleg hon ac ymchwil i gymwysiadau clinigol ychwanegol yn gamau nesaf pwysig.